لی لی پوت ها

روستای ماخونیک با قدمت حدود 300 سال یکی از روستاهای هدف گردشگری است. این روستا به دلیل ویژگی های زیستی و فرهنگی منحصر به فردی که دارد جزو 10 روستای عجیب ایران و یکی از جاهای دیدنی سربیشه بوده، ماخونیک توانسته است علاوه بر گردشگران، نظر پژوهشگران زیادی را نیز به خود جلب نماید. این روستا در شرق استان خراسان جنوبی واقع گردیده و از توابع شهرستان سربیشه است. دلیل اصلی شهرت ماخونیک به مردمان آن بر می گردد. مردمانی که کوتاهی قد، آنها را مشهور کرده است. قد کوتاه مردمان این روستا سبب شده که لی لی پوت لقب گیرند. متوسط قد اهالی روستا حدود 80 تا 120 سانتی متر است.

این روستای دور افتاده و پنهان در میان کوه هایی نزدیکی مرز افغانستان قرار دارد و به همین دلیل اغلب مردمان آن افغانستانی هستند؛ مردم این روستا چندین قرن پیش از افغانستان کوچ کردند و این محل را که تنها نیم ساعت تا کشورشان فاصله دارد برای زندگی انتخاب نمودند. گفته می شود اهالی روستا در ابتدا کوچ نشین بوده و به شغل دامداری مشغول بودند اما بعد از مدتی این مکان را برای زندگی خود انتخاب کردند. مردمان مذهبی این روستا از مسلمانان اهل تسنن هستند که به زبان فارسی و با لهجه محلی تکلم می کنند.
در این روستا چندین مکان تاریخی وجود دارد که بازدید از آن ها برای گردشگران جالب به نظر می آید؛ این مکان ها عبارتند از: سنگ سیاه، منزل سرگردونی، بنای برج و قلعه تاریخی روستا، نادر مرده و برج گل انجیر. از برج سنگی روستا که در ارتفاعات بالا قرار دارد، در گذشته برای دیده بانی استفاده می کردند تا در صورت بروز مشکلات احتمالی به اهالی اطلاع دهند. افزون بر این مکان ها، تماشای مراسم هایی که در این روستا انجام می شود هم جذابیت های خاص خودش را دارد که پیشنهاد می کنیم از دست ندهید.
یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک، مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است، چراکه بافت مسکونی روستا در دامنه‌ی تپه و خانه‌ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده اند. کف خانه‌ها حدود یک متر از سطح زمین پایین تر است و دارای یک درب کوتاه از تنه‌ی درختان است. باید برای رفتن به داخل خانه دولا شده و به زحمت وارد خانه شد و اغلب یکی دو پله، درگاهی را به کف خانه متصل می‌کند.